Cầu cỏ cuối cùng từ thời Inca Q’eswachaka được người dân làm lại mỗi năm một lần, nhằm giữ gìn nét truyền thống cổ xưa và kết nối cộng đồng.
Bắc qua sông Apurimac, ở vùng hẻo lánh của tỉnh Canas, cây cầu cỏ cuối cùng Q’eswachaka là một phần thuộc công trình đường vĩ đại của đế chế Inca. Trong giai đoạn hưng thịnh, để mở rộng sự cai trị, đế chế đã xây dựng một mạng lưới đường dài hơn 40.000 km, băng qua vùng rừng núi, đất thấp nhiệt đới, sông và cả sa mạc. Con đường dẫn từ Cusco, thủ đô hành chính và trung tâm tôn giáo của Inca đến những nơi xa xôi nhất trong đế chế. Để giúp con đường không đứt mạch khi qua băng qua những hẻm núi, sáng kiến về cầu cỏ bện tay được ra đời. Những cây cầu treo cũng là phương tiện kết nối các dân tộc riêng lẻ lại với nhau, phục vụ cho việc tổ chức và quản lý của nhà nước.
Cây cầu được bện thủ công nhưng vô cùng chắc chắn. Ảnh: Cusco Journey.
Sau sự sụp đổ của đế chế, những cây cầu vẫn còn tồn tại trong nhiều thế kỷ và đóng vai trò quan trọng trong hệ thống đường bộ Andean. Tuy nhiên, chỉ có cầu Q’eswachaka được duy trì cho tới ngày nay. Q'eswa có nghĩa là những sợi thừng xoắn còn Chaka là cây cầu.
Cầu dài 38 m, treo lơ lửng qua hẻm núi ở độ cao khoảng 16 m. Các sợi dây kết cầu được làm từ q'oya ichu, một loại cỏ vùng cao nguyên Andean, thu thập ở độ cao hơn 3.900 m. Hai đầu cầu neo vào đá ở 2 bên vực, có dây buộc chạy giữa cáp chính và tay vịn.
Mặt cầu được dệt bằng cỏ và cành cây nhỏ mang đến cảm giác mạo hiểm. Ảnh: Branden Faulls.
Có niên đại khoảng 500 năm, cầu Q'eswachaka là phương tiện củng cố mối liên kết giữa cộng đồng Quechua, Chaupibanda, Choccayhua và Ccollana Quehue. Để khẳng định niềm tự hào và duy trì truyền thống, vào đầu tháng 6 hàng năm, khoảng 1.000 người thuộc 4 cộng đồng sẽ gặp gỡ để làm lại cầu.
Lễ hội thường kéo dài trong 4 ngày. Ngày đầu tiên, người dân trong cộng đồng cùng nhau thu hoạch cỏ, phụ nữ sẽ dệt thành những sợi dây thừng nhỏ, còn đàn ông buộc chúng thành đoạn dài và bện thành thừng lớn. Ngày thứ 2, cây cầu cũ được gỡ bỏ và người dân cố định 4 trục dây lớn ở vách đá. Ngày thứ 3, cộng đồng cùng nhau dệt những sợi dây cỏ để tạo thành tay vịn và bề mặt cầu. Những người thợ chính sẽ làm từ 2 bên đầu cầu, đặt trên bề mặt những khúc cây để giữ cho thừng không bị xoắn. Thợ làm cầu thường phối hợp rất ăn ý và chỉ sau 3 ngày, một cây cầu mới hoàn thiện. Sau đó, cộng đồng cùng nhau tổ chức lễ kỷ niệm, tạ ơn linh hồn núi Apu Q'eswachaka, với âm nhạc và những điệu nhảy bản địa. Một số vật tế của họ là lá coca, khoai tây, ngô.
Người dân từ các cộng đồng cùng nhau làm cầu cỏ mỗi năm. Video: Hương Chi/Great Big Story.
Người dân cho biết, truyền thống xây dựng cầu đã được duy trì trong hàng trăm năm. Vì vậy Q'eswachaka chính là nhịp cầu liên kết giữa quá khứ và tương lai, là một minh chứng cho kỹ thuật xây dựng của đế chế Inca tráng lệ.
Ngày nay, cầu Q'eswachaka là địa điểm thu hút du khách tham quan, để trải nghiệm cảm giác mạo hiểm. Các công ty du lịch cũng thiết kế tour đến đây, kết hợp tham quan 4 đầm phá trên đường đi. Du lịch tự túc, du khách có thể đi xe buýt từ quảng trường trung tâm Plaza de Armas trong phố cổ Cusco, đến thị trấn Yanaoca, tỉnh Canas. Từ đây di chuyển bằng taxi đến cầu cỏ. Phí trải nghiệm cầu là 10 sol (65.000 đồng) một lần.
Lan Hương (Theo Atlas Obscura)