Việc chính quyền Biden đang suy nghĩ lại về việc xuất khẩu khí đốt đang khiến ngành năng lượng vốn được ví là "mong manh" của châu Âu lo lắng.
Nhà Trắng cho biết đang xem xét lại cách cấp phép xuất khẩu khí đốt, dưới áp lực từ các nhà vận động khí hậu. Trước đó, nhờ tăng cường khai thác ở Vịnh Mexico và bờ Đại Tây Dương, Mỹ vượt Qatar thành nhà xuất khẩu khí hóa lỏng (LNG) lớn nhất thế giới, trở thành nguồn cung quan trọng cho châu Âu sau khi nơi đây giảm tiêu thụ khí đốt Nga.
Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Mỹ, 5 dự án đang được xây dựng sẽ tăng gấp đôi lượng khí tự nhiên hóa lỏng vào 2026 được khai thác ở vùng biển phía nam các bang Texas, Louisiana, Mississippi, Alabama và Florida. Tuy nhiên, các dự án khí đốt tỷ USD trở thành mục tiêu chỉ trích của các nhà hoạt động khí hậu, vì cho rằng phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch gây ra tình trạng nóng lên toàn cầu.
Họ tăng công kích vào thời điểm Tổng thống Joe Biden chạy đua tái tranh cử năm nay. Vì vậy, công ty tư vấn Rapidan Energy Group dự báo chính quyền Biden khó có thể cấp bất kỳ giấy phép xuất khẩu LNG mới nào trước cuộc bầu cử.
Một cơ sở lưu trữ LNG tại Texas, Mỹ vào 11/2/2023. Ảnh: Reuters
Politico cho rằng diễn biến trên là ví dụ mới nhất về việc các ưu tiên chính sách của Mỹ - trong trường hợp này là giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch - có thể khiến các nhà lãnh đạo châu Âu đau đầu.
Theo Hiệp hội EuroGas - nhóm gồm 77 công ty và hiệp hội ngành năng lượng châu Âu - nhập khẩu khí đốt Nga của Liên minh châu Âu năm qua còn 60 tỷ m3, tức chưa đầy một phần ba sản lượng 155 tỷ m3 vào 2021. Didier Holleaux, Chủ tịch EuroGas, cho biết khí hóa lỏng (LNG) là lối thoát cho châu Âu và góp phần ổn định giá điện qua sau giai đoạn tăng cao kỷ lục.
EU là khách hàng mua LNG lớn nhất thế giới. Khu vực này đã đầu tư hàng tỷ USD xây dựng cơ sở hạ tầng nhập khẩu, bổ sung thêm 6 kho cảng mới kể từ đầu 2022 như một phần trong nỗ lực thoát phụ thuộc khí đốt Nga. Dự kiến đến 2030, châu Âu sẽ có khả năng tiếp nhận hơn 400 tỷ m3 LNG, tăng hơn 25% so với năm trước xung đột Ukraine.
Kể từ tháng 1/2022, xuất khẩu LNG của Mỹ vào châu Âu đã tăng khoảng 8,7% mỗi tháng, giúp nơi đây thoát phụ thuộc năng lượng Nga. Nếu không có LNG của Mỹ, khả năng ủng hộ chính trị của châu Âu dành cho Ukraine có thể đã giảm sút khi người dân nước này chật vật vì thiếu điện, theo WSJ.
Tom Marzec-Manser, Trưởng bộ phận phân tích khí đốt tại công ty tình báo hàng hóa ICIS, nói để vượt qua 2 năm sau khi Nga cắt cung cấp khí đốt, châu Âu đã phải cắt giảm tiêu thụ và chuyển qua mua LNG, phần lớn là của Mỹ. Nước này cung cấp gần 20% tổng lượng khí đốt cho EU và Anh năm qua, tăng từ mức 5% hồi 2021. "Đây là mức tăng trưởng lớn", ông nhận xét.
Một quan chức cấp cao của EU cho biết giới lãnh đạo khối sẽ không dự đoán Mỹ có cắt giảm sản lượng LNG bán cho châu Âu hay không vì Washington chưa có bất kỳ thông báo nào. Trong khi đó, Ali Zaidi, Cố vấn khí hậu quốc gia của Tổng thống Biden từ chối nêu chi tiết cách thức đánh giá hoặc liệu nó có dẫn đến việc Bộ Năng lượng chậm cấp giấy phép xuất khẩu LNG hay không.
Mỹ và EU đều tham gia cam kết tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu vào tháng trước ở Dubai để bắt đầu "chuyển đổi khỏi nhiên liệu hóa thạch". Nhưng điều đó không làm thay đổi vị thế của Mỹ là nhà sản xuất dầu và khí đốt lớn nhất thế giới, hay làm giảm bớt cơn khát nhiên liệu của châu Âu với nhiên liệu Mỹ.
Tom Marzec-Manser của ICIS cho biết châu Âu chưa đặt ra thời hạn loại bỏ khí đốt dù có kế hoạch đầy tham vọng nhằm đạt được mục tiêu trung hòa carbon vào 2050. Ông dự đoán lục địa này cần tiếp tục mua khí đốt Mỹ trong thập kỷ tới.
Chủ tịch Eurogas Didier Holleaux cho biết nhiều dự án xây dựng kho cảng nhập khẩu LNG mới ở châu Âu dựa trên giả định về mối quan hệ cung cấp lâu dài ổn định với Mỹ. "Nếu năng lực xuất khẩu LNG bổ sung của Mỹ không thành hiện thực, điều đó sẽ có nguy cơ gia tăng và kéo dài tình trạng mất cân bằng nguồn cung toàn cầu và khiến giá cả biến động", ông nói.
Năm ngoái, phân tích về việc thay đổi nguồn cung Viện Chính sách công Baker thuộc Đại học Rice đã cảnh báo rằng các nước châu Âu nguy cơ tạo ra một sự phụ thuộc mới như đã từng diễn ra với Moskva. Báo cáo chỉ ra rằng các nhà nhập khẩu châu Âu đang nhận ra điều đó và có xu hướng tránh ký kết các hợp đồng dài hạn với các nhà cung cấp từ Mỹ. Tuy nhiên, điều này cũng có mặt trái là đặt châu Âu vào tình thế dễ bị gián đoạn hoặc siết chặt nguồn cung trong tương lai.
Trong thư gửi các quan chức chính quyền Biden, Eurogas kêu gọi Mỹ tránh "lệnh cấm không cần thiết" việc xuất khẩu LNG sang châu Âu khi đồng minh này đang tìm cách giảm dần nhập khẩu khí đốt từ Nga.
Các tập đoàn kinh doanh ở châu Á cũng lên tiếng. Hiệp hội các nhà sản xuất và mua hàng năng lượng và khí đốt tự nhiên châu Á trụ sở tại Singapore đã gửi thư đến Bộ trưởng Năng lượng Mỹ Jennifer Granholmm, nói rằng LNG giúp châu Á chuyển đổi khỏi than đá. Hiệp hội bày tỏ lo ngại về cam kết của Mỹ trong việc duy trì nguồn cung.
Theo Leslie Palti-Guzman, Trưởng bộ phận tình báo thị trường của Synmax, châu Âu sẽ không đến nỗi mất điện nếu Mỹ chậm phê duyệt thêm giấy phép xuất khẩu LNG mới. Nhưng sau đó, bất kỳ sự chậm lại đáng kể nào đều có thể thúc đẩy các công ty châu Âu chuyển sang ký hợp đồng với Qatar, quốc gia cũng đang có kế hoạch mở rộng đáng kể hoạt động kinh doanh LNG. "Có ít chắc chắn hơn về những nguồn cung tiếp theo sẽ đến từ đâu và các tuyến đường để vận chuyển", ông nhận định.
Phiên An (theo Politico, Reuters, WSJ)