Diễn biến thị trường dầu thô năm tới sẽ phụ thuộc vào nguồn cung từ OPEC + và thậm chí là cuộc bầu cử tổng thống tại Mỹ, Venezuela.
Năm nay, dầu Brent năm nay có giá trung bình 80 USD một thùng. Năm 2022, giá dầu này từng vọt lên trên 100 USD sau khi nguồn cung từ Nga bị gián đoạn vì xung đột tại Ukraine.
Giá năm nay bị ghìm lại do USD mạnh lên, kinh tế nhiều nước chậm lại và sản lượng từ các nước phi OPEC tăng, bất chấp nhu cầu lên cao kỷ lục, vượt 100 triệu thùng mỗi ngày. Xung đột tại Trung Đông cũng chưa kéo giá dầu về lại đỉnh năm ngoái.
Khảo sát của Reuters với hơn 30 nhà phân tích cho thấy năm 2024, giá dầu Brent có thể đạt trung bình 84,4 USD một thùng. Kỳ vọng này được đưa ra trong bối cảnh nhu cầu dầu năm tới được dự báo tăng 1,1- 2.25 triệu thùng một ngày, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế và Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC).
Trong khi đó, nguồn cung năm 2024 được dự báo tăng 1.2-1,9 triệu thùng mỗi ngày, chủ yếu nhờ các nước phi OPEC, các hãng tư vấn năng lượng Rystad Energy, J.P. Morgan, Kpler and Wood Mackenzie cho biết. "Chúng tôi cho rằng năm tới, quý nào cũng sẽ dư cung", Vikas Dwivedi - chiến lược gia tại Macquarie nhận định.
Theo giới phân tích, dưới đây là những vấn đề nhà đầu tư cần theo dõi sát với thị trường dầu thô năm 2024.
Việc tuân thủ hạn ngạch sản xuất của các nước OPEC+
Dầu thô được rút khỏi một tàu dầu tại cảng ở Chiết Giang (Trung Quốc). Ảnh: Reuters
Trong cuộc họp tháng 11, Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ và đồng minh (OPEC+) thống nhất sẽ giảm sản xuất 2,2 triệu thùng một ngày trong quý I/2024. Nếu các nước này tuân thủ, thị trường dầu thế giới có thể thiếu hụt gần 500.00 thùng mỗi ngày, ANZ cho biết.
Ann-Louise Hittle của Wood Mackenzie nhận định: "Quý I sẽ là chìa khóa, vì chúng ta có thể đánh giá mức độ tuân thủ của OPEC+". Bà cũng cho rằng các nước này sẽ không cần gia hạn việc cắt giảm tự nguyện sau quý I, nếu dự báo nhu cầu của Wood Mackenzie đúng.
Energy Aspects thì cho rằng Arab Saudi vẫn sẽ giảm cung trong quý II và sẽ tăng cung lại dần dần sau đó. Tuy nhiên, họ cũng không loại trừ trường hợp nước này lại giảm cung trở lại nếu cần thiết
Các ẩn số: Nga, Iran, Venezuela
Dầu của Venezuela đã quay lại thị trường toàn cầu sau khi Mỹ nới lỏng lệnh trừng phạt lên quốc gia này hồi tháng 10. Việc này sẽ kéo dài trong 6 tháng.
Mỹ có thể gia hạn thêm 6 tháng nữa nếu chính phủ của Tổng thống Nicolas Maduro thực hiện đúng thỏa thuận bầu cử như đã thống nhất với đảng đối lập, các nhà phân tích tại JP Morgan cho biết. "Cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 tại hai nước này có lẽ sẽ quyết định số phận dài hạn với lệnh trừng phạt của Mỹ và sản xuất dầu thô của Venezuela", họ đánh giá.
Việc gỡ bỏ lệnh trừng phạt với hãng dầu quốc doanh PDVSA sẽ giúp sản lượng của Venezuela tăng từ 760.000 thùng năm 2023 lên 880.000 thùng năm sau và 963.000 thùng năm 2025, JP Morgan cho biết.
Nguồn cung dầu nặng của Venezuela đến Mỹ và Ấn Độ hồi phục cũng sẽ tác động đến các loại dầu của Iraq và Canada, giới buôn dầu cho biết. Lượng dầu thô Mỹ xuất khẩu sang châu Á có thể sẽ tăng khi các nhà máy lọc dầu ở Mỹ nạp nhiều dầu Venezuela hơn.
Với Nga và Iran, giới phân tích cho rằng dầu của hai nước này vẫn sẽ chảy ra toàn cầu, bất chấp các lệnh trừng phạt. Việc này sẽ giúp ghìm giá lại trước thềm bầu cử Tổng thống tại Mỹ. Iran hiện đặt mục tiêu sản xuất 3,6 triệu thùng dầu mỗi ngày trong quý I/2024, tăng so với 3,4 triệu thùng hiện tại.
Các nhà máy lọc dầu mới
Giới phân tích cho biết nguồn cung các sản phẩm từ lọc dầu, đặc biệt là dầu diesel, bị thắt chặt sau chiến dịch quân sự của Nga tại Ukraine. Tuy nhiên, nguồn cung được dự báo sẽ tăng dần trong năm tới. Hơn một triệu thùng sản phẩm từ dầu mỗi ngày sẽ được bổ sung ra thị trường từ Trung Quốc, Ấn Độ, Mexico, Trung Đông và Nigeria năm tới.
Việc này là nhờ sự xuất hiện của các nhà máy lọc dầu mới, như Yulong Petrochemical của Trung Quốc, Panipat và Koyali (Ấn Độ), Dangote (Nigeria) và Dos Bocas (Mexico).
Các quốc gia phi OPEC
Nhóm nước sản xuất dầu không thuộc OPEC, dẫn đầu bởi Brazil, Guyana và Mỹ, được dự báo tăng sản xuất năm 2024. Nguồn cung dầu thô ngọt nhẹ vì thế sẽ tăng lên, còn loại dầu chua có độ nặng trung bình (medium sour grade) vẫn bị hạn chế theo chính sách của OPEC+.
Dwivedi cho rằng việc này có thể thu hẹp chênh lệch giá giữa các loại dầu thô toàn cầu trong năm tới. Theo đó, dầu thô ngọt nhẹ và dầu có độ nặng trung bình sẽ chỉ chênh nhau khoảng 2-4 USD một thùng. Dầu nặng và dầu nhẹ cũng chỉ còn cách 4 USD một thùng, bằng nửa hiện tại.
Phần lớn nhà máy lọc dầu tại Mỹ, Ấn Độ và Trung Quốc được thiết kế để lọc dầu nặng. Nguồn cung dầu này vì thế có thể thắt chặt khi các nhà máy hoạt động trở lại sau đợt bảo dưỡng quý II.
Alan Gelder cho biết Mỹ và châu Á có thể cạnh tranh nhau trong việc nhập dầu nặng. Mỹ và Ấn Độ có thể tìm đến Venezuela để mua nhiều dầu nặng hơn. Trung Quốc và Ấn Độ cũng được dự báo tiếp tục dựa vào nguồn cung tử Nga và Iran.
Hà Thu (theo Reuters)