Phi công từng là nghề thiếu nhân sự trầm trọng, nhưng giờ họ lại thất nghiệp giữa Covid-19.
Joshua Weinstein luôn muốn trở thành phi công. Nhưng ngành công nghiệp này gặp khủng hoảng vào năm 2002, khi anh bắt đầu học đại học. Do vậy, Weinstein trở thành giáo viên trung học.
Hơn một thập kỷ sau khi tốn hàng chục nghìn USD để bay khi có thời gian rảnh, Weinstein bắt đầu nghe nói đến tình trạng thiếu hụt phi công. Anh quyết định nghỉ việc vào năm 2018 để theo đuổi giấc mơ chinh phục bầu trời.
Tháng 1 năm nay, Weinstein bắt đầu tập huấn ở trường dạy bay của ExpressJet, hãng hàng không khai thác các chuyến bay trong khu vực cho United Airlines. Nhưng rồi đại dịch xuất hiện, và một lần nữa giấc mơ của Weinstein dang dở khi hàng nghìn phi công thất nghiệp. "Phần tồi tệ nhất bây giờ là không ai biết gì cả. Mọi thứ đều bấp bênh. Chúng tôi không biết chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo", anh nói.
Khi Weinstein gần chạm tay được vào giấc mơ được bay của mình thì đại dịch xảy ra, khiến cuộc đời anh lại rẽ sang hướng khác. Ảnh: New York Times.
Để đào tạo ra một phi công rất tốn kém. Việc hoàn thành đủ giờ bay, thi các chứng chỉ có thể tiêu tốn đến 100.000 USD, không tính tiền học đại học. Weinstein, 36 tuổi, ước tính đã chi từ 50.000 đến 70.000 USD cho những khoá đào tạo bay. Số tiền này anh tiết kiệm từ khi còn dạy học ở New Jersey và làm việc tại trường bay.
Tại ExpressJet, các phi công năm đầu kiếm tối thiểu 36.000 USD một năm. Nhiều phi công đã phải vay hàng chục nghìn USD để học. Các khoản vay này có thể họ sẽ phải mất nhiều năm mới trả hết. Trong khi các phi công kỳ cựu tại các hãng lớn kiếm được 300.000 USD một năm, mức lương khởi điểm tại các hãng bay nhỏ có thể chỉ bằng một phần mười. Hầu hết phi công thường dành vài năm bay cho các hãng nhỏ trước khi chuyển sang một nơi lớn hơn. Theo số liệu của Mỹ, mức lương trung bình của gần 125.000 phi công thương mại là 121.000 USD một năm.
Nhiều năm trước đại dịch, các trường đào tạo bay, hãng hàng không và các chuyên gia khuyến khích những người như Weinstein trở thành phi công. Họ hứa hẹn với các tân binh trẻ một công việc sinh lợi, an toàn vì hàng nghìn phi công đang đến tuổi nghỉ hưu, trong khi nhu cầu đi lại bằng máy bay sẽ tiếp tục tăng. Nhưng hiện giờ, những phi công có nguy cơ bị các hãng cắt giảm nhân sự, nhất là người mới.
Trong khi việc đi lại bằng đường hàng không đã phục hồi phần nào, nó vẫn chỉ bằng một phần tư công suất so với năm 2019, theo dữ liệu từ an ninh sân bay Mỹ. Nhiều chuyên gia cho rằng sự hồi phục sẽ chậm, không đồng đều vì một loạt các lệnh cấm biên và tính chất phức tạp của dịch bệnh. Sự gia tăng gần đây của các ca nhiễm ở nhiều nơi khiến hàng loạt bang tại Mỹ phải trì hoãn việc lựa chọn phát triển kinh tế và đóng cửa các quán bar, doanh nghiệp. Nếu các trường hợp lây nhiễm tiếp tục tăng, du lịch bằng đường hàng không có thể trở nên ít hấp dẫn hơn.
Để chuẩn bị cho tương lai đó, các hãng bay lớn đang dự trữ hàng tỷ USD tiền mặt. Nếu doanh thu bán vé không sớm phục hồi, American Airlines, Delta Air Lines, Southwest Airlines và United Airlines cho biết có thể cắt giảm việc làm ngay sau tháng 10. Các phi công khi đó sẽ đối mặt với việc sa thải, nghỉ không lương, giảm giờ làm... Southwest đang hướng tới phương án trả thêm lợi ích, tiền lương vài năm cho những người đồng ý nghỉ việc. Delta cảnh báo từ hồi đầu tháng họ có thể cung cấp các hợp đồng nghỉ hưu sớm cho các phi công. Một số phi công cho biết tình hình hiện tại căng thẳng, nhưng những người đã làm công việc này trong thời gian dài lại dường như mong đợi điều này.
Các hãng đã ngừng tuyển dụng phi công sau khi đăng hàng trăm lần thông tin tuyển dụng trong quý đầu tiên, theo công ty tư vấn Future & Active Pilot Advisors. Ảnh: New York Times.
Vài năm gần đây, nhiều hãng lo lắng về việc thiếu phi công nên quyết định làm các bước để đảm bảo nguồn cung nhân sự ổn định. United Airlines là một ví dụ, khi tháng 2 họ đã mua một trường dạy bay ở Phoenix và dự tính cần thuê 10.000 phi công vào năm 2029.
Năm 2019, CEO của Boeing cho biết sự thiếu hụt phi công là một trong những thách thức lớn nhất đối với ngành công nghiệp. Nhu cầu toàn cầu đang tăng nhanh đến mức các hãng cần thuê 645.000 phi công trong 20 năm tới mới có thể phục vụ lượng khách có nhu cầu đi máy bay. Sự thiếu hụt nhân sự trước đây khiến Cục Hàng không quyết định tăng tuổi nghỉ hưu của phi công, từ 60 đến 65. Nhưng khi đại dịch xảy ra, nhiều người phải đối mặt với việc phải thất nghiệp và tuổi nghỉ hưu vẫn ở mức 65.
Đến nay, hãng ExpressJet đã ngừng đào tạo Weinstein và một số phi công mới khác. Anh phải quay lại làm một số công việc tại trường bay để kiếm tiền. Nhưng Weinstein cho biết anh không hối hận về quyết định của mình, vì anh đã dám mơ ước và thực hiện được điều mình thích. "Mọi thứ đều xứng đáng", Weinstein nêu ý kiến về "tai nạn nghề nghiệp" bất đắc dĩ mình phải đối mặt do đại dịch.
Anh Minh (Theo New York Times)