Thụy Điển là ngoại lệ ở châu Âu khi không đóng cửa nhiều điểm công cộng và tin tưởng người dân tự nguyện tuân thủ các quy định chống dịch.
Birgit Lilja, 82 tuổi, đứng dựa vào cây gậy và dừng lại nghỉ giữa đường khi đang đi lấy chứng minh thư mới. Bà cố gắng đứng cách xa đám thanh niên trẻ tuổi đang nằm tắm nắng, tận hưởng những ngày xuân đầu tiên trong năm. "Tôi cố gắng không đến gần họ. Nhưng tôi cũng tin họ sẽ hết sức cẩn thận cho sự an toàn của tôi", bà nói.
Niềm tin là thứ được đánh giá rất cao ở đất nước này, từ chính phủ, các tổ chức cho đến người dân. Khi chính phủ quyết định không đóng cửa nền kinh tế để làm phẳng đường cong dịch bệnh, các quan chức y tế cho rằng, "niềm tin" chính là giải pháp chính cho cuộc chiến chống .
Thụy Điển vẫn mở cửa biên giới. Các nhà hàng, quán bar tiếp tục phục vụ khách, trường học mở cửa và không có giới hạn về khoảng cách tại các phương tiện giao thông công cộng hay công viên. Thậm chí, các quán cắt tóc, phòng tập yoga, gym và vài rạp chiếu phim vẫn mở cửa. Ảnh: Andres Kudacki/New York Times.
Chính phủ tin người dân sẽ thường xuyên ở nhà, tuân thủ các quy tắc giãn cách xã hội và vệ sinh tay thường xuyên để ngăn chặn sự lây lan của nCoV mà không cần ban bố bất kỳ lệnh bắt buộc hay hình phạt nào. Thụy Điển có hơn 2.700 ca tử vong trên tổng số hơn 22.700 trường hợp nhiễm, tương đương với 22 ca tử vong trên tổng 100.000 dân. Tỷ lệ này bằng Ireland, quốc gia giành được nhiều lời khen ngợi trong việc xử lý dịch bệnh. Với những con số trên, Thụy Điển dường như đã thành công trong việc kiểm soát sự lây lan, ít nhất người dân tin thế.
Tuy nhiên, vào những ngày xuân ấm áp này, có rất ít bằng chứng cho thấy mọi người đang cẩn trọng trong giao tiếp. Điều đó càng làm tăng thêm những hoài nghi của bên ngoài đối với cách Thụy Điển xử lý dịch bệnh trong khi không đóng cửa nền kinh tế.
Dù không đóng cửa đất nước, nền kinh tế vẫn có thể giảm 7% trong năm nay vì dịch bệnh. Bộ trưởng Tài chính Magdalena Andersson cho biết, các ngành nghề như làm tóc, nhà hàng, khách sạn... sẽ ít bị ảnh hưởng hơn so với các quốc gia khác. Ảnh: Andres Kudacki/New York Times.
Dọc theo con phố Skanegatan ở quận Sodermalm, Stockholm, những người trẻ vẫn tới các nhà hàng. Công viên vẫn đông đúc. Mọi người cùng nhau uống rượu dưới ánh nắng mặt trời ấm áp của mùa xuân. Trong các quán bar trên quảng trường Medborgarplatsen ở Stockholm vào một tối cuối tháng 4, hàng chục sinh viên vừa tốt nghiệp chen chúc ăn mừng, ôm, hôn và bỏ qua mọi quy tắc giãn cách xã hội.
Mọi người cười nói, đắm mình trong sự tự do như thể Covid-19 chưa từng tồn tại. "Tôi thành kính trước những người đã chết vì dịch bệnh, nhưng chúng tôi vẫn đang làm điều đúng đắn trên đất nước mình. Tôi không thấy sự khác biệt về các con số giữa Thụy Điển và các nước khác. Tôi vui mừng vì chúng tôi không phải đóng cửa đất nước. Cuộc sống vẫn tiếp diễn", Johan Mattson, 44 tuổi, nói khi đang uống cà phê trên phố Skanegatan.
Bản tổng hợp số liệu tỷ lệ tử vong của New York cho thấy số ca tử vong ở Thụy Điển mỗi ngày thấp hơn rất nhiều con số hàng nghìn ở các nước láng giềng như Italy, Tây Ban Nha, Pháp... Tuy nhiên, điều này không có nghĩa Thụy Điển hoàn toàn thoát khỏi những tác động chết người của Covid-19. Ảnh: Andres Kudacki/New York Times.
Một số lệnh của chính phủ đưa ra là không tụ tập trên 50 người, đóng cửa bảo tàng, hủy các sự kiện thể thao. Vào cuối tháng 3, việc tới thăm các việc dưỡng lão đã bị cấm. Nhưng tất cả đều chỉ dừng lại ở quy định và hầu như không có hình phạt. Nhiệm vụ của cảnh sát là yêu cầu người dân tuân thủ khi phát hiện người vi phạm. Những người đeo khẩu trang ra đường sẽ bị nhìn chằm chằm như thể đến từ sao hỏa.
Cuối tháng 4, 5 nhà hàng đã bị đóng cửa vì không tuân thủ các yêu cầu giãn cách xã hội. Nhưng họ cũng không bị phạt và sẽ được mở lại khi vượt qua một cuộc kiểm tra, theo Per Follin, nhân viên y tế thuộc Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Thụy Điển.
Trong cuộc phỏng vấn gần đây, Bộ trưởng Y tế Xã hội Lena Hallengren cho biết Thụy Điển có đủ khả năng đối phó dịch bệnh. Đến thời điểm hiện tại, họ vẫn còn trống 250 giường để chữa trị cho bệnh nhân nhiễm nCoV.
Ngay từ đầu đại dịch, Cơ quan Y tế Công cộng của nước này đã quyết định việc phong tỏa hay đóng cửa đất nước là điều vô nghĩa. "Một khi bạn rơi vào tình trạng đóng cửa, thật khó để thoát khỏi nó. Bạn có thể mở cửa lại không, và đó là khi nào?", nhà nghiên cứu dịch tễ học Anders Tegnell nói. Những nhà khoa học như Tegnell trở nên nổi tiếng ở Thụy Điển khi Covid-19 bùng phát khắp thế giới. Còn các nhà chính trị của đất nước lại hiếm khi tham dự vào các cuộc họp báo về nCoV và hiến pháp ngăn chính phủ can thiệp vào các vấn đề của những cơ quan hành chính độc lập, như Y tế Công cộng.
"Về cơ bản, chúng tôi đang cố gắng làm điều tương tự mà nhiều quốc gia đang thực hiện - làm chậm lại sự lây lan càng nhiều càng tốt. Chỉ là chúng tôi sử dụng phương pháp hơi khác so với những quốc gia khác", Tegnell nói. Dù vậy, ông cũng thừa nhận quốc gia sẽ phải đối mặt với thất bại nặng nề với đối tượng cao tuổi. Những người này đã chiếm 86% tỷ lệ tử vong của cả nước.
Cơ quan Y tế Công cộng cũng thừa nhận, những người cao tuổi của đất nước đang chịu ảnh hưởng nặng nề, khi 75 trên tổng 101 viện dưỡng lão tại thủ đô có người mắc nCoV. Nhân viên tại các cơ sở này phàn nàn về việc thiếu thiết bị bảo vệ cá nhân. Bộ trưởng Y tế Xã hội cũng thừa nhận điều này.
Tuy nhiên, trong một lá thư gửi báo chí, 22 nhà khoa học đã cáo buộc Y tế Công cộng ở nước này sơ xuất trong vấn đề phòng chống dịch. "Họ nói mọi người ở nhà. Nhưng họ cũng để các cửa hàng mở cửa. Họ khuyên những người làm việc trong nhà dưỡng lão chỉ nên đeo khẩu trang khi người già bị bệnh. Chính sách của họ vừa mơ hồ, vừa cứng nhắc", Lena Einhorn, một nhà virus học lên tiếng trong bức thư.
Xem thêm:
Anh Minh (Theo New York Times)