Lãnh đạo Chính phủ quyết định bỏ hạn ngạch và cho phép xuất khẩu gạo bình thường trở lại từ đầu tháng 5.
Tại cuộc họp thường trực Chính phủ chiều nay (28/4), Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, năm 2020 Việt Nam kế hoạch xuất khẩu 6 triệu tấn gạo. Do tình hình Covid-19 và thiên tai, hạn hán, nhiều nước đã dừng xuất khẩu gạo để đề phòng tình trạng khan hiếm lương thực có thể xảy ra. "Vì thế, chúng ta đã có chủ trương xuất khẩu có kiểm soát để xem xét tình hình sản xuất vụ Đông Xuân, Hè Thu, đề phòng bất trắc xảy ra", Thủ tướng nói.
Sau khi nghe báo cáo của Bộ Công Thương, Thủ tướng đồng ý cho xuất khẩu gạo trở lại bình thường từ 1/5 qua các cửa khẩu quốc tế (đường bộ, đường sắt, đường biển, đường thủy, đường hàng không).
Thủ tướng giao Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp với Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn, Bộ Tài chính, Tổng cục Hải quan tạo mọi điều kiện cho xuất khẩu gạo, bảo đảm quyền lợi cho người sản xuất và doanh nghiệp. Bộ Tài chính thực hiện mua đủ dự trữ quốc gia về gạo.
Bộ Công Thương chủ trì phối hợp với các bộ liên quan theo dõi thường xuyên tình hình sản xuất, tiêu thụ, dự trữ, xuất khẩu. Trường hợp xuất khẩu gạo ảnh hưởng đến an ninh lương thực quốc gia thì báo cáo Thủ tướng để có biện pháp xử lý phù hợp.
Nhận xét về điều hành xuất khẩu gạo vừa qua, Thủ tướng cho rằng "có một số trục trặc", nên các bộ, ngành cần nâng cao trách nhiệm, phối hợp tốt để xuất khẩu thuận lợi thời gian tới.
"Lương thực là một cân đối lớn của nền kinh tế, trong bối cảnh dịch bệnh, thiên tai, thời tiết bất thường, cần phải bảo đảm an ninh lương thực, không để đầu cơ, nâng giá và bảo đảm quyền lợi người trồng lúa", Thủ tướng nhấn mạnh.
Nông dân thị xã Ngã Năm (Sóc Trăng) thu hoạch lúa vụ Đông Xuân. Ảnh: Nguyệt Nhi.
Ngày 27/4, Bộ Công Thương đã có báo cáo đề xuất phương án điều hành xuất khẩu gạo gửi Thủ tướng. Cơ quan này đề nghị dừng cơ chế điều hành theo hạn ngạch, thay vào đó cho phép xuất khẩu gạo bình thường trở lại từ 1/5.
Báo cáo của Bộ Nông nghiệp & Phát triển nông thôn cho biết, lượng gạo vụ Đông Xuân có thể xuất khẩu khoảng 3,2 triệu tấn, gồm cả lượng "gối đầu" từ năm trước chuyển qua. Vụ Hè Thu sắp tới, sản lượng ước đạt 11 triệu tấn thóc, trong đó vùng Đồng bằng sông Cửu Long 8,7 triệu tấn, nên số gạo có thể xuất khẩu 2,3-2,4 triệu tấn. Sau khi trừ nhu cầu tiêu dùng trong nước, dự trữ, có thể xuất khẩu 1,3 triệu tấn gạo tháng 5 và nửa đầu tháng 6.
Cách đây một tháng, tại cuộc họp về an ninh lương thực, Bộ Công Thương đề xuất tới hết tháng 5 do lo ngại tình hình Covid-19, hạn mặn tại Đồng bằng sông Cửu Long phức tạp. Đề nghị này sau đó được Thủ tướng chấp thuận và từ 0h ngày 24/3, hải quan dừng thông quan.
Nhưng một ngày sau đó, Bộ Công Thương kiến nghị Thủ tướng cho xuất khẩu trở lại. Ngày 10/4, Thủ tướng đồng ý xuất khẩu gạo theo hạn ngạch 400.000 tấn trong tháng 4. Nhiều doanh nghiệp cho biết, hải quan cho mở tờ khai xuất khẩu lúc 0 giờ ngày chủ nhật (12/4) mà không báo trước khiến nhiều doanh nghiệp khác dù có do cấm xuất khẩu.
Thanh tra Chính phủ đang thanh tra xuất khẩu gạo theo yêu cầu của Thủ tướng. Uỷ ban Kinh tế của Quốc hội kiến nghị xử lý tổ chức, cá nhân tham mưu các quyết định có ảnh hưởng lớn nhưng không đánh giá kỹ tác động trong điều hành mặt hàng này.
Anh Minh